Het is voorjaar. Eindelijk komt de zon wat meer om de hoek kijken en kunnen de zonnebrillen en zomerjassen uit de kast. De hoogste tijd voor een nieuwe nieuwsbrief van team Stoere Schildpadden, Dappere Dino’s en ScheidingsATLAS. Met daarin aandacht voor de internationale dag van het gezin en wereldwijde demografische trends; Stoere Schildpadden en Dappere Dino’s op het Jeugd in Onderzoek congres; de erkenning en het implementatieplan van ScheidingsATLAS en de opleidingsagenda. 

Internationale Dag van het Gezin – Demografische trends

Vandaag is een gewone dinsdag in mei. Maar deze volgt op Moederdag afgelopen zondag. En gisteren was het de Internationale Dag van het Gezin. Dagen die gaan over gezinnen en gezinsrelaties. 

Wat definieert een gezin? Een gezin is door de Rijksoverheid eind 20^e eeuw geformuleerd als “Elk leefverband van één of meer volwassenen die verantwoordelijkheid dragen voor de verzorging en opvoeding van één of meer kinderen” (VWS, 1996). Daarbij is steeds minder vaak sprake van het klassieke kerngezin of ‘nucleaire gezin’ van een vader en moeder die voor hun biologische kind(eren) zorgen. Het samenleven in verscheidene andere gezinsvormen is juist toegenomen, bijvoorbeeld eenoudergezinnen, co-ouderschapssituaties (bv. na scheiding), homoparentale gezinnen (met ouders van gelijk geslacht), generatiegezinnen (bv. met ouders, grootouder(s), tante(s), oom(s)) of samengestelde gezinnen (één of beide volwassenen hebben kind(eren) uit een eerdere relatie). Graag delen we met jullie wat recente internationale cijfers op dit vlak: 

De Dag van het Gezin (International Day of Families) is in 1993 in het leven geroepen door de Verenigde Naties (VN). Gisteren werd ter gelegenheid van deze dag door de VN een achtergronddocument gepubliceerd over demografische trends en de impact daarvan op gezinnen. Het document van de VN gaat vooral over bevolkingsgroei (8 miljard mensen in 2022), vruchtbaarheidscijfers, levensverwachting (72,8 jaar in 2019) en sterfte.

In het VN achtergronddocument wordt aandacht besteed aan trends in ‘nuptiality patterns’, ofwel huwelijken, scheiding, verlies van een partner. Alhoewel trouwen in grote delen van Afrika en Azië de norm blijft, daalt het aantal mensen dat trouwt in andere delen van de wereld. Op de eerste plaats omdat meer samen wordt gewoond, maar dus ook door meer (echt)scheidingen en weduwschap. Daarbij benoemt de VN de uitdagingen die ontstaan door scheiding in termen van huisvesting, economisch nadeel, eenzaamheid en ouderschap na scheiding, alsook de negatieve impact van scheiding voor kinderen en jongeren (armoede, onderwijsachterstand, risicogedrag, problemen met sociale relaties).

Als gekeken wordt naar gezinsstructuren, noemt de VN dat ruim een kwart van de huishoudens ‘extended’ is, met name in ontwikkelingslanden. Dan kan bijvoorbeeld gaan om huisgenoten die samenleven, meerdere gezinnen onder één dak, of gezinnen waar grootouders met hun kinderen en kleinkinderen samenwonen. In de Westerse wereld ziet de VN (van alle regio’s) het hoogste percentage koppels zonder kinderen (bijna een kwart), en ruim een kwart eenpersoonshuishoudens. Dit komt volgens de VN zowel door een toename in (echt)scheidingen, als ook de financiële middelen van mensen om zich alleen-leven te kunnen veroorloven, de toename van gezond ouder worden en zelfstandig wonen.

Tot zover deze wereldwijde cijfers. Bron: UN Department of Economic and Social Affairs (2023). Families and Demographic Change: Observance of the 2023 International Day of Families. Revised Background Note. https://social.desa.un.org/sites/default/files/inline-files/IDF2023-BACKGROUND.pdf

Wil je meer weten over cijfers van eigen bodem? Lees dan bijvoorbeeld deze CBS-publicatie (2022) over een afname van echtscheidingen, maar toename van scheidingen bij ouders: Steeds minder echtscheidingen (cbs.nl)

Of lees deze publicatie (CBS, 2020) over ruim een half miljoen kinderen met minstens één stiefouder/-broer/-zus of halfbroer/-zus: Ruim een half miljoen minderjarigen in complexe gezinsverbanden (cbs.nl) 
In Nederland is het aantal samengestelde gezinnen de afgelopen decennia sterk gegroeid. Het Consortium Ondersteuning (stief)ouderschap in samengestelde gezinnen (TNO, NHL Stenden Hogeschool, Stichting Stiefacademie Nederland en Kenniscentrum Kind en Scheiding en partners) wil zich aankomende jaren inzetten voor het ontwikkelen van een theoretisch kader voor stiefouderschap, deskundigheidsbevordering voor beroepskrachten die werken met samengestelde gezinnen en passende laagdrempelige begeleiding voor samengestelde gezinnen bij vraagstukken die zij kunnen tegenkomen. 
Lees meer op: Consortium zet zich in voor ondersteuning van samengestelde gezinnen (tno.nl)

ScheidingsATLAS in de Databank Effectieve Jeugdinterventies

ScheidingsATLAS is een wegwijzer over ouderschap na scheiding. Er is: 

1. een laagdrempelige groepstraining, 
2. een online module, en 
3. een boek waarin informatie kan worden nagelezen. 

De theoretische basis en methode van (a) de groepstraining voor ouders beschreven we voor de Databank Effectieve Jeugdinterventies (www.nji.nl/interventies). De erkenningscommissie van de databank heeft over deze interventiebeschrijving vergaderd en de training erkend als theoretisch goed onderbouwd:  

“De commissie vindt ScheidingsATLAS een overzichtelijk, informatief, laagdrempelig en kortdurend programma voor gescheiden ouders waarin belangrijke onderwerpen aan bod komen. Het programma is uitgebreid en duidelijk beschreven, en er is een sterke theoretische onderbouwing aanwezig.”  

De erkenning zal inclusief de uitgebreide interventiebeschrijving gepubliceerd worden op: www.nji.nl/interventies/scheidingsatlas

Nu willen jullie natuurlijk ook met deze erkende training aan de slag om ouders in jullie regio of gemeente laagdrempelig te informeren en steunen. Dat kan! 

Implementatieplan ScheidingsATLAS

Alles wat je moet weten om te kunnen het starten met ScheidingsATLAS, de training succesvol toe te passen en borgen, hebben we samengevat in het ScheidingsATLAS implementatieplan. Download het hier.

Liever direct aanmelden voor een SKJ- en Registerplein geaccrediteerde kwalificatie tot ScheidingsATLAS trainer? Meer informatie en aanmelden: www.tno.nl/scheidingsatlasnovember Of neem vrijblijvend contact op voor een aanbod op maat (childhealthsecretary@tno.nl). Zie ook onderstaande agenda. 

Agenda

Voor alle training is er dit jaar nog een gelegenheid om gekwalificeerd te worden! Bovendien staan er voor de huidige trainers volgende maand terugkombijeenkomsten gepland. Dus wil je met deze trainingen aan de slag of je startkwalificering omzetten in een licentie / je licentie verlengen? Mis deze gelegenheid niet!

Hierbij een overzicht van de kwalificatiemogelijkheden:

Stoere Schildpadden en Dappere Dino’s

• 5 juni                           Terugkombijeenkomst Dappere Dino’s en Stoere Schildpadden           

Op maandag 5 juni 2023 is er een terugkombijeenkomst van de Stoere Schildpadden en Dappere Dino’s kwalificeringen. Tijdens deze terugkomdag kunnen Stoere Schildpadden en Dappere Dino’s trainers hun startkwalificering omzetten in een certificaat of hun certificaat verlengen. Bovendien worden deelnemers op de hoogte gebracht van nieuws rondom de trainingen en is er een inhoudelijke workshop door Karin den Hollander van Stichting Stiefacademie Nederland. Informatie en aanmelden op: www.tno.nl/StS-DD-terugkombijeenkomst

• 2 en 3 november        2-daagse Startkwalificering Dappere Dino’s en Stoere Schildpadden

De startkwalificatie-2-daagse is dit jaar nieuw in de opleidingsagenda! Dit biedt gelegenheid om in 2 dagen je startkwalificatie te behalen voor allebei de groepstrainingen en je helemaal onder te dompelen in achtergronden en werkvormen van deze trainingen. Informatie en aanmelden op: www.tno.nl/DD-StS-tweedaagse

ScheidingsATLAS

• 30 juni                              Terugkombijeenkomst ScheidingsATLAS

Op vrijdag 30 juni 2023 is er weer een terugkomdag van de ScheidingsATLAS kwalificeringen. Tijdens deze terugkomdag kunnen ScheidingsATLAS trainers hun startkwalificering omzetten in een certificaat of hun certificaat verlengen. Er is groepsintervisie in rollenspellen, geleid door een ervaren trainingsacteur. Bovendien worden deelnemers op de hoogte gebracht van nieuws rondom de training en is er gelegenheid om ervaringen uit te wisselen. Informatie en aanmelden op: www.tno.nl/ATLASterugkombijeenkomst

• 9 november                   Startkwalificering ScheidingsATLAS

Op donderdag 9 november 2023 start een nieuwe startkwalificering tot ScheidingsATLAS trainer. 

ScheidingsATLAS groepen worden uitgevoerd door twee gecertificeerde trainers. De kwalificering tot ScheidingsATLAS trainer bestaat uit:

• 2 trainingsdagen inclusief een terugkombijeenkomst.
• Individuele telefonische coaching.
• Intervisie en certificering.

De eerste trainingsdag (donderdag 9 november 2023, 9.30-17.30 u) die deelnemers vervolgens bijwonen vormt de startkwalificering waarmee zij een startkwalificatie krijgen. Met de startkwalificatie kan een trainer, samen met een andere gekwalificeerde trainer, een eerste ScheidingsATLAS groep geven. Tijdens de uitvoering van de eerste groep heeft elke trainer recht op eenmalige telefonische supervisie. Tijdens de terugkombijeenkomst vindt intervisie plaats door middel van rollenspellen.  Daarin is er aandacht voor het leertraject en de leerdoelen van de trainer. Waar loopt hij of zij tegenaan, hoe gaat de trainer om met lastige situaties? Tijdens de terugkombijeenkomst is er tevens mogelijkheid voor het uitwisselen van ervaringen.

Trainerscertificaten (‘licenties’) worden uitgereikt op basis van deelname aan de startkwalificering, het begeleiden van tenminste een ScheidingsATLAS groep en deelname aan de terugkombijeenkomst met groepsintervisie. Licenties zijn twee jaar geldig. Licenties worden verlengd door:

• Iedere twee jaar tenminste een ScheidingsATLAS groep te geven;
• Eens per twee jaar deel te nemen aan de jaarlijkse landelijke terugkombijeenkomst, inclusief intervisie.

Informatie en aanmelden op: www.tno.nl/scheidingsatlasnovember

Alle trainingen worden verzorgd door ervaren opleiders van Kenniscentrum Kind en Scheiding en TNO en vinden plaats in Leiden (Sylviusweg 71) of Rijswijk (Fleminglaan).

Graag tot ziens!